“Liefdevol begrenzen, dat heeft Berber ons geleerd”

De uitdaging op het Lyceum Rotterdam draaide om meer dan het vinden van twee nieuwe teamleiders in de bovenbouw, steekt Frank van wal. Er moest ook duidelijk iets aan op de havo-bovenbouw gebeuren. “Dat jaar hadden we een te hoog aantal zittenblijvers en wegens het uitvallen van een teamleider een gebrek aan ondersteuning voor de docenten. Vragen als: ‘Hoe staan de leerlingen ervoor? Wat hebben ze van ons nodig? Wat betekent dat voor ons? Hoe nemen we ze mee en hoe houden we ze gemotiveerd?’ kwamen onvoldoende aan bod en bleven dus onbeantwoord. We zijn een school met zo’n honderd havo 4-leerlingen per leerjaar, dus dan moet je er als team wél voor gaan staan en consistentie en duidelijkheid bieden. Dat vroeg om een gezamenlijke aanpak en daarvoor hadden we een teamleider nodig die precies dit stuk op kon pakken. Die teamleider vonden we in Berber.”

Geen back-up

Berber is snel van start gegaan. Al op de tweede dag ging ze in gesprek met de mentoren en in de derde week organiseerde ze een sessie met alle betrokken havo-docenten. “Tijdens die sessie hebben we besproken waar de leerlingen volgens hen in vastlopen en waar zij behoefte aan hebben. Maar ook wat de docenten zelf nodig hebben om hun werk op een fijne, constructieve manier te kunnen doen. Daar hebben we veel relevante informatie uitgehaald en we hebben de docenten alle ruimte gegeven om hun verhalen te delen. Zo bleek dat er leerlingen waren die elkaar beïnvloed hebben om ‘lekker met elkaar te blijven zitten’. Tegelijkertijd hadden de docenten het gevoel dat ze weinig tegen deze groep konden beginnen: er was namelijk geen back-up in de vorm van bijvoorbeeld een leerlingcoördinator en teamleider toen het de spuigaten uit begon te lopen. En tot slot zat het rooster ook niet goed in elkaar en faciliteerde het dit negatieve gedrag door de hoeveelheid tussenuren en blokuren.”

Liefdevol begrenzen

Ook de leerlingen kwamen aan het woord. Na de sessies met de docenten, werd een leerlingarena op touw gezet waarbij de leerlingen hun ervaringen en behoeften konden delen. Belangrijkste opbrengsten? Dat ze gezien wilden worden als individu en dat ze meer variaties op lessen en minder blokuren wilden. “Heel mooi, dat de docenten hebben kunnen luisteren naar hoe de leerlingen het beleefden”, vertelt Berber. “En trots om te zien dat er zoveel wederzijds respect was. Zowel docenten als leerlingen luisterden écht naar elkaar. Op ooghoogte en niet van ‘boven naar beneden’. Vervolgens heb ik met het team afgesproken wat de pedagogische verwachtingen in de klas zijn. Handelen leerlingen daar niet naar? Dan worden ze doorgestuurd naar mij. Het was belangrijk dat we samen één taal leerden spreken en dat de grenzen helder en strak waren. Dat klinkt heel directief, maar het is vooral een kwestie van liefdevol begrenzen. Dat hebben leerlingen nodig.”

Mooie slagingspercentages

De school is nu twee jaar verder en de verschillen zijn enorm. Berber: “Er is meer rust, de incidenten van het laatste jaar zijn op één hand te tellen. Natuurlijk zoeken leerlingen de grenzen op, dat is normaal. Maar de balans is goed en het escaleert niet. Dat krijgen we ook van leerlingen terug: dat de gesprekken en de verwachtingen helder zijn en dat ze voelen dat de gesprekken op ooghoogte zijn. Daarom roepen ze ook geen tegenreacties op.”

Ook de leerresultaten zijn prima, vertelt Frank. “Zowel vorig jaar als dit jaar was er een mooie doorstroom van 4- naar 5-havo. En dat heeft zich uitbetaald in mooie slagingspercentages. Begin oktober kwam de onderwijsinspectie op bezoek en alle resultaten waren voldoende. Op het onderdeel ‘zicht op de leerlingen’ scoorden we zelfs goed. Voor ons een extra bevestiging dat we de goede weg zijn ingeslagen. Dat is echt een kwaliteit van Berber, dat ze dat heeft kunnen aanboren in het docententeam. Verschillende docenten zijn nu naar voren getreden en willen haar werk voortzetten. Dat geeft veel vertrouwen voor de toekomst.”