Van wervelkolom tot werkcultuur - gedrag maakt het verschil
Aan het begin van mijn carrière als fysio-manueeltherapeut zat mijn behandelkamer vaak vol met mensen die verwachtten dat ik met een simpele ‘krak’ aan hun wervelkolom hun rugklachten zou oplossen. De verwachting van de patiënt was duidelijk: 'jij als expert lost dit voor mij op'. Maar naarmate ik meer en meer ervaring kreeg ontdekte ik dat de oorzaak van klachten zelden alleen fysiek was. De oorsprong lag vaak dieper – in gedrag.
Gedrag als oorzaak én oplossing
Rugklachten zijn meestal geen losstaand incident, maar een gevolg van hoe iemand zijn of haar lichaam gebruikt. Hoe je zit, hoe je staat, hoe je beweegt – dat zijn gedragingen die zich inslijpen. Mijn rol veranderde daardoor van ‘behandelaar’ naar ‘begeleider in bewustwording’. De kern van mijn werk werd gespreksvoering. Patiënten leren zien dat verandering niet van mij moest komen, maar van henzelf. Pas als zij eigenaarschap namen over hun gedrag, kon er echte, duurzame verandering plaatsvinden. En vaak waren een paar consulten dan al voldoende.
Van lichaam naar organisatie
In de jaren daarna in mijn eigen leidinggevende rollen, en nu binnen onze interim opdrachten in het onderwijs, zien we vaak dezelfde patronen terug – alleen nu niet in lichamen, maar in teams en organisaties. Ook hier komen we in situaties terecht waarin de verwachting nog wel eens leeft dat we als buitenstaander ‘even komen oplossen wat vastzit’. Maar organisatorische problemen zijn zelden het gevolg van een gebrekkig proces alleen. Ze ontstaan uit gedragingen – individueel en collectief.
De echte vraag
Of het nu gaat om stroef lopende samenwerkingen, onvrede binnen een team, of een verslechterde werksfeer: de echte vraag is meestal niet; wat moet er anders in het proces, maar hoe verhouden wij ons tot elkaar en tot ons werk? Kritische zelfreflectie is daarin essentieel. Waarom reageer ik zoals ik doe? Wat draag ík bij aan deze situatie? Hoe beïnvloed ik het werkplezier van anderen?Net als toen in de behandelkamer, zit de kracht van ons werk ook nu in het gesprek en collega's echt iets meegeven waar ze zelf verder mee kunnen. In het zichtbaar maken van gedrag en het stimuleren van bewustzijn en verantwoordelijkheid. Want als je begrijpt waar je gedrag vandaan komt en bereid bent dat aan te passen, verandert niet alleen de situatie – dan verander je de cultuur. En dat begint aan de voorkant met een gedegen en diepe analyse van de situatie met de opdrachtgever.
Zelfsturend = duurzaam
Ook nu geldt: als het goed is, hoeven we na de opdracht niet meer terug te komen. Want wanneer teams eigenaar zijn geworden van hun eigen dynamiek, kunnen ze zelfstandig bijsturen. Dan hebben ze geen tijdelijke kracht meer nodig – dan zijn ze zelf krachtig genoeg.
Welke gedragingen zie jij terug in jouw team die verbetering in de weg staan?
